نگرانی جهان برای نیروگاه اتمی Zaporizhzhia اوکراین

به گزارش انرژیمانیوز به نقل از CNBC– مجموعه Zaporizhzhia در شهر انرودار در جنوب شرقی اوکراین در روزهای اولیه جنگ به تصرف روسیه درآمد. این نیروگاه که هنوز توسط تکنسین‌های اوکراینی اداره می‌شود، پس از اصابت گلوله به نیروگاه آتش گرفت و هشدار جهانی را به صدا درآورد. شش رآکتور این نیروگاه قدرتی بیش از هر تاتیسات دیگری در ایالات متحده ایجاد می کند.

غرب روسیه را به تروریسم هسته ای متهم می کند و به عمد صدها نیرو و انبار تسلیحات را در آنجا مستقر می کند تا از آن به عنوان “سپر” برای بمباران اهداف نزدیک استفاده کند. اوکراین همچنین می گوید نیروهای روسی مستقیماً به این سایت حمله می کنند.

بسیاری از ادعاهای روسیه در طول جنگ باورپذیر بوده است، اما مسکو کیف را متهم به حمله مکرر به نیروگاه می کند. دیمیتری پسکوف، سخنگوی کرملین مدعی شد که گلوله باران اوکراین «مملو از عواقب فاجعه‌بار برای سرزمین‌های وسیعی، به عبارتی برای کل اروپا» است.

در نتیجه، مقامات شهر زاپوریژژیا، که تحت کنترل اوکراین است، شروع به آماده سازی طرح هایی برای تخلیه غیرنظامیان در صورت نشت تشعشعات کرده اند.

دلیل نگرانی ناظران:

چه اتفاقی افتاده است؟

شش رآکتور آب سبک Zaporizhzhia که توسط اتحاد جماهیر شوروی آن زمان در دهه 1980 ساخته شد، آن را در میان 10 نیروگاه هسته ای قدرتمند جهان قرار داده است.

پس از آغاز جنگ در 24 فوریه، کمی بیش از یک هفته طول نکشید تا کرملین تاسیسات را در Enerhodar، شهری با فاصله ای حدود 2 ساعت رانندگی در جنوب غربی شهر بزرگتر Zaporizhzhia قرار دارد، تصرف کند.

تصرف نیروگاه توسط نیروهای روسی یک هفته پس از شروع جنگ باعث نگرانی های اولیه ای پس از گلوله باران و آتش سوزی در این سایت شد.

بر اساس گزارش آژانس بین‌المللی انرژی اتمی مستقر در وین به گزارش سازمان ملل، این حمله برای اولین بار در تاریخ در کشوری با چنین زیرساخت‌های انرژی هسته‌ای بزرگ و پیشرفته ای رخ داده است.

به گفته Energoatom، شرکت ملی انرژی اوکراین، این ترس، پس از اینکه گلوله باران در این هفته به چندین ساختمان و یک کابل برق آسیب رساند و یک راکتور را خاموش کرد، تجدید شد.

این نیروگاه بیش از 20 درصد از برق خود را در اختیار اوکراین قرار می دهد.

آناتولی کورتف، دبیر شورای شهر زاپوریژژیا، روز چهارشنبه در یک پست تلگرامی گفت، در حالی که هر دو طرف جنگ مقصر هستند، شورای شهر زاپوریژژیا در حال تدارک یک کمپین اطلاع رسانی عمومی برای «توضیح قوانین رفتاری مردم در مواقع اضطراری» بود.

او گفت: «اما در حال حاضر اینها فقط اقدامات پیشگیرانه هستند.

چه خطراتی وجود دارد؟

البته اوکراین با فاجعه هسته ای بیگانه نیست.

فاجعه سال 1986 در چرنوبیل بدترین فاجعه در نوع خود در نظر گرفته می شود که منجر به تخلیه بیش از 100000 نفر و شناسایی تشعشعات در سراسر اروپا شد.

به طور رسمی، کمتر از 50 نفر در فاجعه دوران شوروی جان خود را از دست دادند، اما دانشمندان و متخصصان محیط زیست این رقم را به سخره می گیرند و آن را بسیار پایین می دانند و احتمالاً محصول کنترل دقیق اتحاد جماهیر شوروی بر اطلاعات در آن زمان است.

Plachkov توضیح داد که Zaporizhzhia تقریباً دو برابر اندازه چرنبیل است، اگرچه مقایسه مستقیم کار دشواریست چون این دو مرکز کاملاً متفاوت هستند.

چرنوبیل از آنچه راکتورهای RBMK یا راکتورهای کانالی پرقدرت نامیده می‌شود استفاده کرد: فناوری قدیمی‌تر شوروی که پس از فاجعه اصلاح شد.

به گفته هامیش دو برتون گوردون، که رهبری نیروهای دفاع شیمیایی، بیولوژیکی، رادیولوژیکی و هسته‌ای موسوم به CBRN را در ارتش بریتانیا و ناتو بر عهده داشته است، راکتورهای مدرن‌تر Zaporizhzhia باید برای مقابله با نیروهای قوی مانند سقوط هواپیما در آنها تقویت شوند.

وی گفت: «با اینکه این تاسیسات در منطقه جنگی است، از برخی مهماتی استفاده می شود که بسیار کشنده تر از برخورد هواپیما به آن است. “جنگ از یک نیروگاه هسته‌ای نه تنها ایده خوبی نیست، بلکه عین دیوانگیست.”

به گفته دیده بان اتمی سازمان ملل، وضعیت در حال حاضر امن است. اما رافائل ماریانو گروسی، مدیر کل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، روز پنج‌شنبه به شورای امنیت سازمان ملل گفت که «این وضعیت هر لحظه ممکن است تغییر کند».

مسئله فقط راکتورها نیستند.

دی برتون گوردون گفت که منطقه اطراف نیروگاه دارای سیلوهای زباله های هسته ای است و خاک اطراف در صورت آسیب دیدن می تواند تشعشعات را منتشر کند.

او گفت: “اگر آنجا دچار آتش سوزی یا انفجار شود، بعید است که آلودگی در اوکراین جداشدنی باشئ.” و احتمالاً کل اروپا و روسیه را نیز تحت تأثیر قرار خواهد داد.»

خوان متیوس، استاد دانشگاه منچستر بریتانیا در مؤسسه هسته‌ای دالتون، گفت: اگر حادثه‌ای بزرگ رخ دهد، می‌تواند عواقبی برای مردم بندر اودسا در دریای سیاه اوکراین و همچنین «مردم رومانی، بلغارستان، ترکیه و روسیه» داشته باشد.

او گفت که راکتورهای نیروگاه در سواحل دنیپر هستند و اگر مواد رادیواکتیو به داخل رودخانه بریزند، «وضعیت خوبی برای دریای سیاه که بن بست است، نخواهد بود. بنابراین صنعت ماهیگیری ممکن است برای کل دریای سیاه از بین برود، که این می تواند برای کشورهای اطراف فاجعه بار باشد.

متیوز افزود: در صورت وقوع ذوب یا ترک خوردگی واحد مهار راکتور، «آنگاه انواع مواد رادیواکتیو به شکل گرد و غبار و چیزهایی که به هوا می‌روند دریافت خواهد شد و وضعیتی مشابه حادثه چرنوبیل به وجود خواهد آمد».

چه کار می توان کرد؟

سازمان ملل از درخواست های اوکراین، ایالات متحده و دیگر دولت های غربی برای ایجاد منطقه غیرنظامی در اطراف نیروگاه حمایت کرده است.

در تئوری، این امر مستلزم بازگرداندن نیروگاه به اوکراین، و یا به نیروهای حافظ صلح سازمان ملل است که در دیگر مناطق غیرنظامی در سراسر جهان گشت زنی و نگهداری می کنند.

گروسی در جلسه ای در شورای امنیت گفت: آژانس بین المللی انرژی اتمی همچنین خواستار دسترسی بازرسانش شده است تا به بازرسان خود اجازه ارزیابی خسارت، بررسی سیستم های ایمنی و «تعداد اقدامات پادمانی فوری برای تأیید اینکه مواد هسته ای فقط برای مقاصد صلح آمیز استفاده می شود را انجام دهند».

مسکو تا کنون هیچ نشانه‌ای مبنی بر تمایل به تخلیه نیروگاه نشان نداده است، که عملاً جایزه بزرگی را در جنگش به دست آورده واگذار نمی‌کند، این در حالیست که به نظر می‌رسد اوکراین در حال انجام یک ضدحمله سخت است.

در نشست روز پنجشنبه شورای امنیت، واسیلی نبنزیا، سفیر روسیه در سازمان ملل متحد گفت که جهان «به مرز فاجعه هسته‌ای، قابل مقایسه با چرنوبیل» پیش می‌رود. اما وی افزود که مقامات آژانس بین المللی انرژی اتمی می توانند در اسرع وقت از این سایت بازدید کنند.

ولودیمیر زلنسکی، رئیس‌جمهور اوکراین پنجشنبه شب در بیانیه‌ای گفت: «هیچ‌کس دیگری از یک نیروگاه هسته‌ای به‌طور واضح برای تهدید کل جهان استفاده نکرده است». جهان باید فورا واکنش نشان دهد تا اشغالگران را از قلمرو نیروگاه اتمی Zaporizhzhia بیرون راند.

نرگس چهارمحالی